Giám sát đặc biệt dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành

Căn cứ Nghị quyết số 94/2015/QH13 ngày 25-6-2015 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Chính phủ phải lập báo cáo nghiên cứu khả thi đối với từng giai đoạn của dự án và báo cáo Quốc hội thông qua trước khi quyết định đầu tư.

Chính phủ đã có Tờ trình đề nghị Quốc hội xem xét, ban hành Nghị quyết thông qua một số nội dung của Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1, gồm: Chấp thuận hình thức đầu tư Cảng hàng không quốc tế Long Thành; điều chỉnh diện tích đất giai đoạn 1 từ 1.165ha lên 1.810ha; điều chỉnh 1.050ha đất dành cho quốc phòng thành 570ha đất dùng riêng cho quốc phòng và 480ha để đất xây dựng kết cấu hạ tầng hàng không dùng chung cho nhiệm vụ quốc phòng và dân dụng; chấp thuận chủ trương bổ sung hai tuyến đường bộ số 1 và 2 vào dự án để đầu tư theo quy mô phân kỳ đầu tư.

Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, Hội đồng thẩm định chưa có báo cáo đầy đủ, chưa làm rõ một số nội dung theo Nghị quyết 94 như tổng mức đầu tư, hiệu quả kinh tế - xã hội và tài chính của dự án, công nghệ chính, quản lý vận hành, khai thác và đào tạo nguồn nhân lực, cơ chế chính sách đặc thù... Vì vậy, đại biểu Quốc hội thống nhất với Báo cáo thẩm tra đề nghị Quốc hội chỉ xem xét quyết định các đề xuất trong Tờ trình của Chính phủ và những nội dung quan trọng của dự án. Sau khi Hội đồng thẩm định có báo cáo, Thủ tướng Chính phủ sẽ xem xét quyết định đầu tư dự án giai đoạn 1 theo quy định của pháp luật.

Chúng ta đã có rất nhiều dự án, nhiều thành công được ghi nhận chính từ những nhà đầu tư chưa từng có kinh nghiệm, chưa từng thực hiện những dự án tương tự. Dự án sân bay Vân Đồn là một ví dụ điển hình. Đó là dự án cảng hàng không đầu tiên được thực hiện với nguồn vốn hoàn toàn của tư nhân, thời gian đầu tư ngắn, tổng mức đầu tư không cao nhưng được trang bị kỹ thuật hiện đại, quy trình vận hành chuyên nghiệp. Sân bay Vân Đồn vừa được bình chọn là sân bay mới của khu vực.

Chính phủ nên kêu gọi các tập đoàn tư nhân có năng lực, có mong muốn, nguyện vọng được cùng tham gia đầu tư sân bay Long Thành. Dưới sự điều hành của Chính phủ, cầu nối dẫn dắt của ACV, sẽ thu nhận được các sáng kiến và sức mạnh đầu tư cho sân bay Long Thành.

Bên cạnh đó, cần chọn đơn vị tư vấn tốt, thiết kế thật chi tiết, chuẩn xác từ khâu khảo sát, thiết kế kỹ thuật đến khâu tính toán tổng mức đầu tư với các giải pháp kỹ thuật tốt nhất, hiện đại nhất, mang tính ổn định cao nhất cho dự án này. Chính phủ cũng cần chủ động quy hoạch để phát triển khu vực Long Thành trở thành trung tâm kết nối trong khu vực, tránh phát triển tự phát.

Đại biểu Mai Sỹ Diến (Thanh Hóa): Giám sát chặt hoạt động vay và sử dụng vốn

Về đầu tư dự án, để thực hiện, ACV cần huy động 4,194 tỉ USD, trong đó 2,628 tỉ USD sẽ đi vay. Như vậy, theo Luật Quản lý nợ công, dự án sân bay Long Thành thuộc đối tượng bảo lãnh của Chính phủ, nên khoản vay đó phải được tính vào nợ công.

ACV là doanh nghiệp do Nhà nước chi phối, trong trường hợp huy động vốn dưới bất cứ hình thức nào thì Nhà nước vẫn có trách nhiệm xử lý khi có rủi ro đối với phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp. Do đó, cần có sự giám sát chặt chẽ của cơ quan có thẩm quyền đối với hoạt động vay và sử dụng vốn vay của ACV, bảo đảm minh bạch, hiệu quả trong thực hiện dự án. Phải thực hiện cơ chế giám sát đặc thù đối với dự án đặc biệt của quốc gia, không để mất vốn, mất uy tín, mất cán bộ như một số dự án trọng điểm trong thời gian qua. Giám sát việc lựa chọn nhà thầu theo phương thức chỉ định, không để chọn nhà thầu như một số dự án chậm tiến độ.

Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn): Chưa có con số khái toán tổng vốn đầu tư

Trong tờ trình có nói AVC có năng lực tài chính lành mạnh, có nguồn thu sẵn sàng của 21 cảng hàng không để bù đắp thiếu hụt dòng tiền. Tuy nhiên 8/21 cảng hàng không thu đủ chi, có lãi, 13 cảng hàng không còn lại phải bù lỗ, chưa thể đóng góp nguồn thu cho ACV trong tương lai gần.

Vốn đầu tư sân bay Long Thành trong Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi là 16 tỉ USD, giai đoạn 1 là 4,194 tỉ USD, chưa có con số khái toán tổng vốn đầu tư cho cả 3 giai đoạn là bao nhiêu. 5 tỉ USD có thể huy động được, nhưng với 11 tỉ USD tiếp theo, khả năng như thế nào, đề nghị làm rõ hơn. Nếu không thu xếp được vốn sẽ ảnh hưởng cả công trình, ảnh hưởng đến tiến độ.

Bộ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể: Tình hình tài chính của ACV tương đối tốt

Đối với những sân bay khác, như sân bay Vân Đồn hay Cần Thơ, khoảng 10 năm sau mới đạt được 1 triệu hành khách/năm. Riêng sân bay Long Thành, giai đoạn 1 đã bảo đảm được

20-25 triệu lượt hành khách và dự kiến đến năm 2030 sẽ tăng lên tới 85 triệu lượt hành khách mỗi năm. Tổng công suất thời điểm đó của sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành giai đoạn 2 là 100 triệu lượt hành khách mỗi năm. Chính vì thế, đơn vị tư vấn đánh giá hiệu quả kinh tế của dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành rất cao.

Hiện nay, ACV đã có khoảng 25.000 tỉ đồng chỉ để tập trung đầu tư cho sân bay Long Thành. Ngoài ra, tình hình tài chính của ACV tương đối tốt, mặc dù quản lý 21 sân bay, chỉ có 8 sân bay có lãi, nhưng sau khi trừ chi phí, nộp thuế, ACV có một khoản lợi nhuận mỗi năm khoảng 10.000 tỉ đồng.

Phối cảnh một góc Cảng hàng không quốc tế Long Thành